Rannsóknarþjónusta og opinn aðgangur: Höfundaréttur og útgáfa

• Fjölís - hagsmunafélag samtaka sem koma fram fyrir hönd rétthafa að verkum sem njóta höfundarréttar og nýtt eru með ljósritun eða annarri hliðstæðri endurgerð. Á vef Fjölíss er að finna svör við mörgum algengum spurningum um höfundarétt, afnot af efni og ýmsa samninga þar um.
• Höfundalög nr. 73/1972 
• Lög um breytingu á höfundalögum, nr. 73/1972, með síðari breytingum (endurskoðun höfundalaga, einkaréttindi höfunda​ og samningskvaðir).
• Hagþenkir - félag höfunda fræðirita og kennslugagna
• ​Um höfundarétt: Fáein grundvallaratriði (af vef Hagþenkis)
• Rithöfundasamband Íslands
• Myndstef: Myndhöfundasjóður Íslands

Þegar grein hefur verið samþykkt til birtingar í tímariti skrifar höfundur undir samning við útgefanda tímaritsins (e. publishing agreement) þar sem yfirleitt er tekið fram að viðkomandi útgefandi hafi einkarétt á að gefa viðkomandi efni út á meðan efnið er í höfundarétti. Oftast viðurkenna slíkir samningar um leið höfundarrétt rannsakenda en það er þó ekki algilt og mikilvægt fyrir höfunda að vera á varðbergi. Stundum er farið fram á, eða mælst til, að höfundar afsali höfundarrétti sínum til útgefanda eða aðila honum tengdum, t.d. fræðafélags (e. copyright transfer agreement). 

Hvað felst í samningum útgefenda - lesa smáa letrið 

• Hvað kemur fram í samningi um höfundarrétt, er réttur höfundar viðurkenndur eða þarf hann að afsala honum til útgefanda?
• Hvaða útgáfu af grein er heimilt að birta í opnum aðgangi samkvæmt samningi? Óritrýnt handrit (pre-print), lokagerð höfundar (post-print) eða útgefna grein (publisher´s version) ?
• Heimilar samningur þá vistun/aðgang sem styrkveitendur setja sem skilyrði fyrir veitingu styrkja?
• Heimilar samningur að grein sé vistuð í varðveislusafni stofnunar viðkomandi höfundar? 

SPARC hafa gefið út leiðbeiningar fyrir höfunda um réttindi þeirra í samskiptum við útgefendur: https://sparcopen.org/our-work/author-rights/

Creative Commons (CC) leyfin gera höfundum kleift að varðveita rétt sinn en leyfa þó öðrum að afrita verk, dreifa eða vinna með á annan hátt, sjaldnast þó í viðskiptalegum tilgangi. CC afnotaleyfin eru sex :

1.   CC BY

2.   CC BY-SA (ShareAlike)

3.   CC BY-ND (NoDerivs)

4.   CC BY-NC (NonCommercial)

5.   CC BY-NC-SA (NonCommercial-ShareAlike)

6.   CC BY-NC-ND (NonCommercial-NoDerivs)